Cyberbezpieczeństwo wiąże się z podejmowaniem działań mających na celu zabezpieczenie danych. Prawidłowa dbałość o ten aspekt organizacyjny przedsiębiorstwa to wyzwanie, przed jakim staje każdy podmiot w obliczu postępującej cyfryzacji. Czym jest cyberbezpieczeństwo i dlaczego jest tak ważne?

Co to jest cyberbezpieczeństwo?

Cyberbezpieczeństwo to proces, którego celem jest ochrona danych i systemów wewnętrznych firm przed zagrożeniami, jakie niosą za sobą cyberataki. Wdrożenie odpowiednich procedur w tym zakresie pozwala zapobiec skutkom działań cyberprzestępców, które mogą wyrządzić organizacji wiele szkód.

Konsekwencje cyberataków najczęściej objawiają się wyciekiem poufnych danych. Działania przestępców mogą również wpływać na stabilność systemów informatycznych, a nawet spowodować ich długotrwałe uszkodzenie. Ma to negatywny wpływ na wszystkie procedury, niezależnie od charakteru organizacji. Skutki cyberataków dotkliwie odczują zarówno Jednostki Samorządu Terytorialnego, jak i prywatne firmy.

Problem cyberprzestępczości dotyczy wszystkich aktywnie funkcjonujących organizacji. Ofiarą ataków padają nawet podmioty korporacyjne o silnej pozycji na rynku. Za przykład może posłużyć ostatnia wpadka sieci Plus.

Jak podaje serwis Niebezpiecznik, jedna z największych sieci komórkowych pozostawiła niczym niezabezpieczone tokeny API. W związku z tym każdy, kto znał adres konkretnej podstrony, miał dostęp do systemów wewnętrznych firmy, w tym wrażliwych danych klientów. Choć Plus zareagował błyskawicznie, sam incydent był niezwykle niebezpieczny – zarówno dla firmy, jak i dla jej klientów.

Dlaczego cyberbezpieczeństwo jest istotne z perspektywy każdej organizacji?

W dobie tak szerokiego dostępu do zasobów internetu cyberbezpieczeństwo jest priorytetem nie tylko dla prywatnych przedsiębiorców. Szczególnej ochronie powinny podlegać instytucje państwowe. O cyberbezpieczeństwie w JST pisaliśmy w poprzednim artykule na blogu.

Zarówno rządowe, jak i prywatne podmioty operują dziś niezliczoną ilością danych cyfrowych. Efektywna organizacja pracy jest w zasadzie niemożliwa bez wdrożenia procedur związanych z bezpieczeństwem i skutecznych systemów informatycznych. W innym wypadku ryzyko cyberprzestępczości jest wyższe, niż kiedykolwiek wcześniej. 

Szacuje się, że średni koszt usunięcia skutków cyberataków sięga nawet 200000 dolarów, bez względu na rozmiary przedsiębiorstwa. Tak duże obciążenia finansowe mogą skutkować zamknięciem nawet 60% dotkniętych atakiem firm w ciągu pół roku od incydentu.

Warto również wiedzieć, że ofiary cyberataków mogą być narażone na:

• utratę danych;
• straty finansowe;
• utratę reputacji;
• upadek działalności (w skrajnych przypadkach).

Cyberbezpieczeństwo w powiatach, gminach i miastach

Cyberbezpieczeństwo w gminach i miastach reguluje art. 21 - 25 ustawy z 5 lipca 2018 r. o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa (Dz.U. z 2018 r. poz. 1560). W jego myśl włodarze gmin i miast oraz obsługa informatyczna urzędów mają obowiązek wdrożenia odpowiednich zasad bezpieczeństwa danych.

Kluczowym zadaniem dla jednostek administracyjnych jest wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za utrzymywanie kontaktów z podmiotami krajowego systemu cyberbezpieczeństwa.

Jednostki samorządu terytorialnego (JST) powinny również realizować audyt KRI bezpieczeństwa informacji podczas realizacji zadań publicznych. Obowiązkiem podmiotu odpowiedzialnego za audyt KRI jest monitorowanie, przeglądanie i utrzymywanie jak również doskonalenie systemu tak, aby zapewniać poufność, dostępność i integralność informacji. 

Rodzaje cyberbezpieczeństwa

Skuteczne funkcjonowanie cyberbezpieczeństwa w organizacji wiąże się z wdrożeniem i koordynowaniem odpowiednich rozwiązań w całym systemie informatycznym. Do działań w ramach cyberbezpieczeństwa należy zapewnienie bezpieczeństwa w obszarach takich jak:

• sieci i aplikacje;
• ochrona punktu końcowego;
• dane osobowe;
• zarządzanie tożsamością;
• bazy danych i infrastruktury;
• dane w chmurze;
• odzyskiwanie danych po awarii;
• zabezpieczenia techniczne firmowej sieci;
• architektura systemowo-serwerowa;
• zdalne połączenie z firmowym serwerem.
  

Ważne jest także regularne szkolenie pracowników firmy z zakresu cyberbezpieczeństwa.

Najczęstszy rodzaj cyberataków – czyli złośliwe oprogramowanie (utrata danych, przestój pracy)

Cyberataki to najczęściej próby kradzieży, wyłudzania danych lub włamania do systemu. Przestępcy stosują złośliwe oprogramowanie, które wyrządza szkody w systemie informatycznym i stwarza niebezpieczeństwo dla użytkownika.

Złośliwe oprogramowanie (ang. malware) dzieli się na:

• wirusy (w tym wirusy gnieżdżące, pasożytnicze, wieloczęściowe, towarzyszące i mikrowirusy);
• robaki (powielane za pośrednictwem poczty elektronicznej);
• fork-bomby;
• konie trojańskie;
• backdoory;
• oprogramowanie szpiegujące;
• exploit;
• rootkit;
• rejestratory klawiszy;
• dialery;
• oprogramowanie wymuszające okup

Jak chronić się przed cyberatakami? Jak zapobiegać cyberprzestępczości? – 9 porad

Czy można skutecznie bronić się przed cyberatakami? Ze względu na pomysłowość przestępców i nieustanny rozwój ich metod działania staje się to coraz trudniejsze. Istnieje jednak kilka rozwiązań, które polecają specjaliści do spraw bezpieczeństwa. Są to między innymi:

1. Instalacja oprogramowania antywirusowego i regularne skanowanie systemu.
2. Włączenie zapory sieciowej z modułem HIPS.
3. Stałe aktualizowanie oprogramowania.
4. Unikanie otwierania załączników pocztowych z nieznanych źródeł.
5. Uważne zapoznanie się z licencjami.
6. Wyłączenie makr w plikach MS Office nieznanego pochodzenia.
7. Szyfrowanie transakcji bankowych.
8. Instalacja programów prewencyjnych.
9. Korzystanie z oryginalnego systemu i aplikacji pochodzących z legalnego źródła.
   

Dla zwiększenia bezpieczeństwa warto również korzystać z dwuskładnikowej weryfikacji przy logowaniu, ustalać silne hasła i używać filtrów w przeglądarkach. Te ostatnie pozwalają sprawdzić, czy dana witryna nie została zgłoszona jako szkodliwa.

Bezpieczna praca zdalna

Do najczęstszych zagrożeń podczas pracy zdalnej można zaliczyć: instalację nieautoryzowanego oprogramowania, dostęp do systemów i danych osób nieupoważnionych, brak wystarczających zabezpieczeń przed cyberatakami oraz nieaktualne licencje oprogramowania (Software Asset Management - zarządzanie licencjami w LOG Plus). W efekcie nierzadko dochodzi do kradzieży danych do logowania. 

Jak się przed nimi bronić? Skutecznym rozwiązaniem jest m.in. wykorzystanie systemu zarządzania tożsamością i dostępem – IAM/IDM. Identity Access Management pozwala określić, kto ma wgląd do konkretnych zasobów firmy i kto może wprowadzać w nich zmiany. 

Skuteczny system IAM umożliwia wdrożenie dodatkowych zabezpieczeń, które niwelują ryzyko uzyskania dostępu do danych przez osoby niepowołane. Zalicza się do nich m.in. dodatkowe zabezpieczenia logowania w postaci weryfikacji tożsamości, np. przy pomocy biometrii lub numeru telefonu.

Automatyczne przydzielanie uprawnień i złożony proces logowania ograniczają ryzyko zagrożeń związanych z wyciekiem danych logowania do systemu.

Jak chronić się przed cyberatakami? – kilka porad

Cyberbezpieczeństwo jest kluczowym aspektem w każdej firmie i urzędzie. Zabezpieczenie przed niepożądanymi atakami lub wyciekiem danych stanowi podwaliny dla dobrze funkcjonujących jednostek. 

Digitalizacja procesów, cyfryzacja gmin i rozwój technologii cyfrowych umożliwia skuteczniejsze zarządzanie zasobami w organizacji. Wiąże się to jednak ze zwiększonym ryzykiem wycieku danych. Skuteczny cyberatak może wyrządzić nieodwracalne szkody w systemie każdej firmy i instytucji. 

Świadomość w tej kwestii zauważalnie rośnie, co udowadnia powstawanie projektów takich jak dofinansowanie Cyfrowa Gmina. Aby ustrzec się przed fatalnymi w skutkach atakami warto znać zasady bezpiecznego korzystania z zasobów danych i sieci.  Niezwykle ważne jest wdrażanie nie tylko odpowiednich zabezpieczeń w postaci systemów i procedur, ale także edukacja pracowników i zgłębianie aktualnej wiedzy z zakresu cyberbezpieczeństwa.

Gdzie zgłosić próbę wyłudzenia danych osobowych?

W dzisiejszych czasach zdarza się coraz częściej, że osoby nieuczciwe próbują pozyskać nasze prywatne dane w Internecie. Aby osiągnąć swoje cele przestępcze, stosują oni coraz bardziej skomplikowane i wyszukane metody. Dlatego warto wiedzieć, jakie sposoby najczęściej wykorzystują cyberprzestępcy oraz gdzie zgłaszać takie próby wyłudzenia danych.

W przypadku prób wyłudzenia danych, należy skontaktować się z właściwymi organami, takimi jak policja czy instytucje zajmujące się bezpieczeństwem w Internecie. W wielu krajach istnieją specjalne jednostki, które zajmują się zwalczaniem przestępczości internetowej. W Polsce do przyjmowania tego typu zgłoszeń została stworzona dedykowana jednostka - CSIRT NASK, którą można znaleźć pod adresem https://incydent.cert.pl.