Baza danych zarządzania konfiguracją, czyli CMDB, stanowi rdzeń procesów ITIL. Zawiera bowiem wszystkie kluczowe informacje o każdym, uznanym za ważny, elemencie konfiguracji oraz o istotnych relacjach zachodzących między nimi. W odniesieniu do zarządzania zasobami, CMDB jest mapą dla infrastruktury IT, która pomaga śledzić stan urządzeń końcowych, oprogramowania, dokumentacji oraz danych przydatnych do wykrywania i reagowania na incydenty bezpieczeństwa.

CMDB – co to właściwie jest?

CMDB (ang. Configuration Management DataBase) jest jak spis, który pomaga zrozumieć atrybuty, relacje i konfiguracje w IT. Bazy CMDB są niezwykle ważne przy podejmowaniu decyzji. Umożliwiają użytkownikom identyfikację zależności między procesami, ludźmi, aplikacjami i infrastrukturą informatyczną w celu znalezienia sposobu na szybsze rozwiązywanie incydentów i zmniejszenie liczby błędów. Kluczowym czynnikiem sukcesu we wdrażaniu CMDB jest możliwość automatycznego wykrywania informacji o elementach i śledzenia zmian w miarę ich występowania.

W przeciwieństwie do tradycyjnej bazy danych, CMDB pobiera dane z innych źródeł w taki sposób, że oryginalne źródła zachowują kontrolę nad tymi danymi. CMDB może pomóc zrozumieć dane w zorganizowany sposób, badając je z wielu perspektyw. Zgodnie z zaleceniami specyfikacji ITIL, zarządzanie konfiguracją obejmuje 4 procesy:

1. identyfikację elementów, które mają zostać umieszczone w CMDB,
2. kontrolę danych, gdzie zmian mogą dokonywać tylko osoby upoważnione,
3. weryfikację wdrażanych elementów – czy zawsze są rejestrowane i aktualizowane,
4. utrzymanie jakości danych – wykorzystanie w tym celu audytów i przeglądów.

CMDB – do czego służy?

Do kluczowych elementów CMDB należy zaliczyć tzw. konfigurację podstawową systemu bądź produktu. Dotyczy ona szczegółowych elementów oraz struktury zasobów i pozwala na wycofanie nieudanych zmian. Aby usystematyzować gromadzenie danych o infrastrukturze w organizacji, należy odpowiedzieć na pytanie, w jakim celu i w jakim zakresie chcemy zarządzać konfiguracją. W efekcie powinniśmy otrzymać podstawę do stworzenia strategii i zakresu, jaki powinien obejmować cały proces zarządzania infrastrukturą. 

Baza danych powinna również zawierać trzy konfigurowalne atrybuty dla każdego elementu:

1. szczegóły techniczne (w tym działające na nich oprogramowanie), 
2. informacje o użytkowniku,
3. relacje z innymi zasobami, procesami i technologiami w organizacji. 

Dokładna, aktualna baza CMDB może być uważana za kotwicę programu zarządzania zasobami IT. Dobrze przygotowane CMDB powinno ponadto:

• Zapewnić wszystkim upoważnionym szybki i dokładny przegląd danych firmowych (w tym – gdzie się znajdują, jak działają i jakie są ich wzajemne zależności od innych zasobów organizacyjnych).
• Działać jako monitoring finansowy, pozwalając uniknąć zbędnych wydatków (na posiadane już dobra przez organizację oraz pozbycie się nieużywanych zasobów).
• Pomóc w osiągnięciu zgodności z wymogami np. RODO i pozostałymi przepisami z zakresu prywatności danych osobowych.
• Pomóc w zachowaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa – m.in. poprzez zabezpieczenie wszystkich widocznych w bazie urządzeń końcowych. 

CMDB – dla kogo?

Zarządzanie Konfiguracją często mylone jest z Zarządzaniem Zasobami (Asset Management). Nie chodzi tu jednak o fizyczne zasoby organizacji same w sobie, lecz o informacje o korzystaniu z zasobów przez użytkowników. Bez bazy CMDB zawierającej takie dane, trudno będzie szybko reagować na pojawiające się zgłoszenia.

Ze względu na rosnące zainteresowanie wdrażaniem skutecznych procedur w działach IT (głównie tych zgodnych z ITIL) firmy decydują się właśnie na wdrożenie CMDB. W świecie, gdzie kluczowe znaczenie dla biznesu ma informacja, organizacje są świadome, że nawet pojedyncze dane mogą być istotne, np. na temat identyfikacji i weryfikacji problemu. CMDB jest polecane jako podstawowe narzędzie do kontrolowania i zarządzania środowiskiem IT, co przekłada się na osiąganie celów biznesowych i świadczenie usług na najwyższym poziomie. CMDB to rozwiązanie dla organizacji, które chcą osiągnąć następujące cele:

• Chcą kompleksowo przechowywać informacje na temat wszystkich zasobów IT w firmie i realizowanych przez nie usługach. 
• Potrzebują dostępu do dokładnych danych konfiguracyjnych oraz dokumentacji wymaganych w obsłudze w zarządzaniu usługami.
• Chcą stworzyć bazę wiedzy, która będzie podstawą w procesie zarządzania zmianami, wersjami, problemami i incydentami. 
• Potrzebują poddawać weryfikacji zapisy konfiguracji i infrastruktury w celu eliminacji rozbieżności. 

CMDB – dlaczego warto?

Wdrażanie nowego rozwiązania musi przynosić korzyść organizacji na poziomie operacyjnym lub finansowym. Co umożliwia m.in. wprowadzenie CMDB?

1. Szybsze reakcje na zgłoszenia (ich analiza, kategoryzacja, przypisanie procesu naprawczego),
2. Szybsze przekierowanie i przypisanie osoby odpowiedzialnej za rozwiązanie problemu,
3. Sprawne poinformowanie grupy, której dotyczy zmiana/awaria o przerwie w dostępie do usługi,
4. Możliwość udostępnienia rozwiązania tymczasowego na czas zmian / naprawy,
5. Możliwość rozwiązania zgłoszenia na pierwszym etapie, dzięki rozwiązaniom tymczasowym, 
6. Powiązanie nowego zgłoszenia z istniejącymi / poprzednimi problemami,
7. Rozwiązanie problemu zgodnie z umowami SLA.

Automatyzacja CMDB

Baza CMDB w organizacji może przyjąć kształt wspomnianej już mapy infrastruktury IT lub przypominać statyczny arkusz kalkulacyjny, z którego pracownik może wyciągnąć informacje na temat urządzenia i zainstalowanego na nim oprogramowania. Czy jednak tylko o to chodzi? Dział IT może osiągnąć założone cele w zarządzaniu zasobami, głównie poprzez automatyzację czasochłonnych zadań, w szczególności przy aktualizowaniu bazy danych zarządzania konfiguracją (CMDB), aby dokładnie zinwentaryzować zasoby. 

Większość ręcznych arkuszy CMDB nie jest właściwie zaktualizowana. Zazwyczaj informacje wprowadzane w ten sposób nie są systematycznie aktualizowane w przypadku dużych wolumenów. Po pierwsze, po prostu jest ich za dużo. Po drugie, procesy ręczne nie są rozwiązaniem dla rozbudowanych baz danych (np. w korporacjach). Zasada wydaje się tu bardzo prosta – nie możesz dokładnie inwentaryzować i monitorować tego, czego nawet nie widzisz.

CMDB – podsumowanie

Pracownicy, ich urządzenia i znajdujące się na nich dane podlegają ciągłej zmianie. Organizacja powinna mieć możliwość śledzenia urządzeń i ich zabezpieczeń oraz możliwość reagowania na zagrożenia. Ręczna aktualizacja danych na temat zasobów infrastruktury IT, przy obecnej skali zaawansowania baz danych, jest marnotrawstwem czasowo-finansowym. CMDB jako baza danych – zarządzanie konfiguracją to podstawa i jedno z najbardziej optymalnych rozwiązań dla organizacji posiadających działy oraz infrastrukturę IT.